Autor: Ivana Ećimović

Spolna distribucija strukturnih aberacija kod osoba profesionalno izloženih jonizirajućem zračenju

Sažetak

Uvod: Živi organizmi su na Zemlji od svog nastanka do danas izloženi utjecaju zračenja u obliku zračenja visoke energije, ultravioletne svjetlosti, vidljivog dijela svjetlosti i infracrvenih zraka. Prema karakteru, svi genotoksični agensi se mogu podijeliti na fizičke, hemijske i biološke. Jonizirajuća zračenja obuhvataju: elektromagnetne talase vrlo kratke talasne dužine (X-zraci i gama zraci) i energijom bogate čestice (alfa čestice, beta čestice, protoni, neutroni i deuteroni). Hromosomske aberacije mogu nastati u bilo kojem periodu razvoja i života čovjeka, pa razlikujemo konstitucijske i stečene aberacije. Konstitucijske su prisutne već u zigotu (naslijeđene od roditelja) ili pak nastaju tokom intrauterinog razvoja, što znači da se dijete rodi sa tom aberacijom . Stečene su nastale poslije, tokom života i uglavnom su prisutne samo u ćelijama određenih tkiva (najčešće u ćelijama tumora), a ponekad su privremene odnosno prolazne (aberacije inducirane nekim mutagenima, npr.rendgenskim zračenjem).

Cilj rada: je usporediti spolne distribucije strukturnih aberacija po spolu u dobi od 25-45 godina, utvrditi koje su najčešće strukturne hromosomske aberacije inducirane pri izlaganju jonizirajućem zračenju, te procijenit eventualne razlike u strukturnim aberacijama prema spolnoj distribuciji kod osoba profesionalno izloženih jonizirajućem zračenju.

Metode istraživanja: Citogenetička istraživanja su vršena kod osoba koje su bile profesionalno izložene jonizirajućem zračenju, a koje su podložne redovnoj kontroli koja se vrši u laboratoriju Centra za humanu genetiku Medicinskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, te Laboratoriji za citogenetiku i genotoksikologiju Instituta za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Uzorak je obuhvatao 50 ispitanika iz grupe zdravstvenih radnika od toga 22 žene i 28 muškaraca, koji su ratni i postratni period provele na području Sarajeva, te bile izložene ratnim dejstvima.

Rezultati istraživanja: Analizom limfocita periferne krvi u uzorku od 50 ispitanika koji su bili profesionalno izloženi jonizirajućem zračenju utvrđeno su kod svih ispitanika hromosomske aberacije. Kod 50 ispitanika detektovano je je ukupno 129 hromosomskih aberacija. Najučestalije su hromatični lomovi sa frekvencijom sa učestalošću 33,89% i minute 33,34%. U skupini žena, najzastupljenije hromosomske aberacije su minute sa učestalošću 32,82%, zatim hromatični lomovi 26,56%, dok kod muškaraca najzastupljenije hromosomske aberacije su hromatični lomovi 43,07%, te minute sa 33,85%. Nije zabilježena statistički značajna (P0.05) razlika u proporcijama učestalosti aberacija između skupina žena i muškaraca.

Zaključci: Rezultati analiza (broj hromosomskih aberacija indiktatora povećanog izlaganja jonizirajućem zračenju, distribucija po spolovima, itd.) ukazuju na to da se danas radi sa modernijim aparatima koji daju kvalitetniju sliku uz minimalno zračenje, te da je vjerovatno pobuđena i svijest radnika koji rade sa jonizirajućim zračenjem i koji u svom radu koriste raspoložive mogućnosti zaštite na radu.

Ključne riječi: jonizirajuća zračenja, istraživanja, hromozomske aberacije, zdravstveni radnici

Nastavi čitati Spolna distribucija strukturnih aberacija kod osoba profesionalno izloženih jonizirajućem zračenju

Uticaj zaposlenih na kvalitet zdravstvenih usluga mjerama sekundarne prevencije konflikata

Influence of employees on the quality of health care services by secondary prevention of conflicts

Summary

Introduction: Confrontation and conflict resolution in health facilities on secondary level by employees includes effective management measures for existing conflicts.

Conflicts should be confronted on creative, constructive and efficient way. Conflicts are not supposed to disappear. The aim is to learn how to reduce their negative impacts, to accept them easier and turn it into positive experience.

It is possible to achieve this by conflict assessment and assessment of our own possibilities, supports and strenghts – self-esteem, self-confidence.

Aim:To analyze the dominant measures of secondary conflict prevention in health facilities by employees and the reflection to the quality of services they provide.

Methodology: Analysis of the survey conducted on a sample of 108 (34.83 %) of the employees at the Public Health Care Institution “Outpatient Clinic” Živinice.

Results: Representation of affirmative measures: measures of secondary conflict prevention in the institution by the employees includes work on the prevention and conflict resolution in everyone’s favor – 96 (88,88%) cases, communication improvement – 94 (87,03%), conflict management education – 74 (68,52%), appreciation of other employees – 73 (67,59%), enhancement of physical activity – 54 (50,00%), change of position within the institution– 21 (19,44%), taking sick leave – 7 (6,48%) and complete abandonment of employment – 6 (5,55%) cases.

Conclusions: Employees should use existing conflict situation as a possibility, challenge, opportunity and not as a threat, risk or loss of something. Constructive approach to secondary prevention of conflicts wil lead to better health care quality and better functioning, efficiency and effectiveness of a health care institution. Also, this leads to employee and patient satisfaction, satisfaction of the local community and controllers in health system (health departments and ministries, health insurance, national public health institute). Besides professional knowledge and skills improvement, employees should be educated about many other fields like: communication skills, conflict management, health protecton within the anti-stress treatments, organizational and management skills training.

Key words: conflicts, employees, secondary prevention, quality of services

Nastavi čitati Uticaj zaposlenih na kvalitet zdravstvenih usluga mjerama sekundarne prevencije konflikata

Sestrinska njega i edukacija pacijenata u cilju poboljšanja kvaliteta života bolesnika na programu peritoneumske dijalize

Sažetak

Peritoneumska dijaliza (PD) je zamjena bubrežne funkcije i koristi se od 1976.godine za liječenje bolesnika sa terminalnim stadijumom bolesti bubega. Terminalni stadij oštećenja bubrega, ima za posljedicu poremećaj mnogih homeostaza u organizmu, kao što su poremećaj metabolizma vode, eletrolita i acidobazne ravnoteže. Postupkom PD se nastoji vratiti ravnoteža između tjelesnih tečnosti i elektrolita uklanjanjem tih materija procesima difuzije i ultrafiltracije, preko membrane peritoneuma. Pacijenti se obučavaju za samoliječenje u kućnim uslovima, bez direktnog nadzora zdravstvenih radnika. Bolesnici u terminalnom stadijumu zatajenja bubrega imaju potrebu za integrisanom zdravstvenom njegom, koja uključuje sve segmente zdravstvenog sistema i socijalne zaštite, radi održavanja kvaliteta života.

Ključne riječ: peritoneumska dijaliza, zatajenje bubrega, edukacija, medicinska sestra

Nursing care and education of patients to improve quality of life patients on peritoneal dialysis

Abstract

Peritoneal dialysis (PD) is the replacement of renal function and is used in 1976 to treat patients with end-stage disease bubega. End-stage renal failure, results in many homeostasis disorder in an organism, such as a metabolic disorder of water, electrolyte and acid-base balance. PD procedure aims to restore the balance between body fluids and electrolytes removing these substances processes of diffusion and ultrafiltration across the peritoneum membrane. Patients are trained for self-treatment at home without direct supervision of health workers. Patients with end-stage renal failure have a need for an integrated health care, which includes all segments of the health system and social security, to maintain quality of life.

Key words: peritoneal dialysis, renal failure, education, nurse

Nastavi čitati Sestrinska njega i edukacija pacijenata u cilju poboljšanja kvaliteta života bolesnika na programu peritoneumske dijalize

Njega i liječenje bolesnika s cerebrovaskularnim bolestima u razdoblju od 2010 – 2014 u općini Veles

Care and treatment of patients with cerebrovascular diseases in the period from 2010 – 2014 in the municipality of Veles

Summary

Aim: To establish the influence and the specifics of the workplace – nurse on the patients with cerebral vascular diseases and their influence to their health condition.

Material and methods: This specialist work is done on the basis of the data which is available at the General Hospital in Veles, at the Neuropsychiatry Department . This research included most of the employees from the Neuropsychiatry Department. Questionnaire is also used – Barthel’s index.

Results: Most of the patients with cerebrovascular diseases are from 2012, with a larger number of male patients and patients who live in the city. Also, most of the patients with CVD are patients who live in the city and have no physical activities, i.e. retired citizens, unemployed and office workers.

Conclusion: From this research we can conclude that most of the patients with CVD are patients from the older age group and patients who were not physically active, i.e. retired citizens, unemployed and office workers. Age and physical activity are some of the main factors for the occurrence of cerebral vascular diseases.

Key words: CVD, physically active, trombosis, bleeding, hemiplegia, paresis

Nastavi čitati Njega i liječenje bolesnika s cerebrovaskularnim bolestima u razdoblju od 2010 – 2014 u općini Veles